سیدحیدر محمدی درباره شرایط بازار دارویی کشور، کمبود‌های ایجاد شده در برخی اقلام دارویی و اقدامات انجام شده در جهت رفع آن گفت: در شراط مناسبی در حوزه دارو نیستیم. البته ظرف سه چهار روز اخیر تصمیمات خوبی در جهت رفع مشکل گرفته شد. تصمیماتی که اگر زودتر همراهی و هم‌صدایی می‌شد، قطعا از بروز و افزایش کمبود‌ها جلوگیری می‌کرد. به دنبال تصمیمات و اقدامات اتخاذ شده و همت صنعت، خیلی خوشبین هستیم که ظرف چند هفته آینده به وضعیت قبل بازگردیم و مطمئن هستیم شرایط دوباره ایده آل می‌شود.
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره طرح دارویار و تغییر سیاست‌های ارزی دارو، گفت: اساس طرح این بود که سیاست ارزی دارو از دولتی به نیمایی تغییر یابد؛ چراکه در ارز دولتی با مشکلاتی نظیر تخصیص ارز، قاچاق معکوس و … روبه‌رو بودیم و به این ترتیب تصمیم گیری در دولت این شد که ارز ترجیحی تغییر یابد و یارانه حاصل از ارز ترجیحی از طریق بیمه‌ها به صورت مستقیم در اختیار مردم قرار گیرد.
دکتر محمدی به برنامه ریزی‌های انجام شده برای تامین نقدینگی شرکت‌های دارویی به دنبال تغییر ارز ترجیحی دارو به ارز نیمایی اشاره کرد و گفت: قاعدتا این مابه التفاوت ارز ترجیحی به نیمایی به راحتی برای شرکت‌ها قابل وصول نیست. بر همین اساس هم قبل از اجرای طرح، برنامه ریزی کردیم که از طریق شبکه بانکی و بانک‌های عامل، تسهیلاتی در اختیار شرکت‌ها قرار گیرد؛ حتی سقف تسهیلات هم قرار بود از ۹۰ درصد فروش سال قبل به ۲۰۰ درصد افزایش یابد، اما متاسفانه این اتفاق نیفتاد.
ماجرای مالیات بر ارزش افزوده و دپوی مواد اولیه دارویی در گمرک
رئیس سازمان غذا و دارو با اشاره به ماجرای مالیات بر ارزش افزوده دارو گفت: حجم زیادی از ماده اولیه بخش زیادی از شرکت‌های دارویی نیز در گمرکات دپو شده بودند و نمی‌توانستند ترخیص کنند؛ چراکه هنگام ترخیص باید پول را واریز کنند. از طرفی هم باید تعرفه‌های گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند؛ این درحالی است که تعرفه گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده که قبلا با نرخ دولتی حساب می‌شد از این پس باید با نرخ نیمایی محاسبه شود و حدود شش تا هفت برابر افزایش یافته است و قاعدتا شرکت‌ها نمی‌توانستند آن را بپردازند.
او گفت: بر همین اساس هم پیشنهاد ما این بود که از ابتدای امسال مانند سایر کالا‌های اساسی، ۹ درصد ارزش افزوده که قرار است با ارز نیمایی محاسبه شود، برای دارو هم یک درصد اعمال شود. این موضوع تا اوایل آبان اصلاح نشده بود و اخیرا با دستور معاون اول رئیس جمهور، مشکل حل شد. مشکل دیگر مربوط به مواد اولیه در گمرکات از آبان به قبل بود که اخیرا در ستاد تنظیم بازار نیز دستور داده شده که مبنای محاسبات این اقلام نیز از اول فروردین باشد. در مجموع این مشکلات اساسی باعث برخی کمبود‌های دارویی فعلی شد.
ورود محموله دوم آنتی بیوتیک‌های وارداتی تا آخر هفته
دکتر محمدی با بیان این که ۹۸ تا ۹۸.۵ درصد از بازار سال گذشته دارو، تولید داخل بوده و حدود ۱.۵ تا ۲ درصد مربوط به واردات بوده است، افزود: البته همین میزان واردات ۱۵ درصد سهم ریالی بازار را داشته است؛ چرا که دارو‌های وارداتی، گران‌تر هستند و ارزبری بیشتری هم دارند. در مجموع برنامه کوتاه مدت برای رفع کمبود‌ها آن است که تولید داخل افزایش یابد و در همین راستا تولیدکنندگان به صورت سه شیفت کار می‌کنند و طبق بازدید‌های مان از کارخانه‌های داروسازی، وضعیت خوب است.
وی ادامه داد: بخش اصلی مشکل در آنتی بیوتیک‌های خوراکی بود که در کنار افزایش تولید، یک محموله از این دارو‌ها نیز اخیرا وارد شد و یک محموله دیگر نیز که شامل ۳ تا ۴ میلیون انواع آنتی بیوتیک‌ها است، تا اواخر هفته جاری به صورت هوایی وارد کشور می‌شود.
ادامه واردات سرم تا زمان وفور در بازار
وی درباره کمبود سرم‌های تزریقی نیز گفت: در خصوص سرم نیز تا زمانی که مشکل برطرف شود، واردات را ادامه می‌دهیم. هفته‌ای حدود ۵۰۰ هزار سرم وارداتی داریم و این به جز ۱۴.۵ میلیون تولید داخلی ماهانه است. تا سال گذشته و قبل از پیک پنجم کرونا، مصرف سرم در کشور ۱۰ تا ۱۰.۵ میلیون عدد در ماه بود که به ۱۶ میلیون عدد در ماه رسیده است. اعتقاد داریم تزریق سرم در درمانگاه‌ها خیلی زیاد شده و البته تعرفه سرم تراپی هم افزایش یافته بنابراین انگیزه برای تزریق آن هم وجود دارد.
آنفولانزای زودرس؛ درمان و دارو را شوکه کرد
دکتر محمدی ادامه داد: امسال پدیده آنفولانزای زودرس را داشتیم که حوزه درمان و دارو را شوکه کرد؛ معمولا شیوع آنفولانزا را از مهر شاهد بودیم. البته در طول دو سال گذشته به دلیل شرایط شیوع کرونا و رعایت موازین بهداشتی، تقریبا مشکل آنفولانزا نداشتیم؛ اما امسال تحت تاثیر کاهش سطح رعایت موارد بهداشتی از شهریور با آنفولانزا روبه‌رو شدیم که بازار دارویی را شوکه کرد. سال گذشته، تاریخ مصرف بخشی از آنتی بیوتیک‌های خوراکی گذشت و البته صادرات هم داشتیم. اما امسال علی رغم آن که دو برابر سال گذشته تولید شده است، اما با این افزایش مصرفی که ایجاد شد، مشکلاتی در تامین این اقلام به وجود آمد.
وی تاکید کرد: بخشی از مصرف آنتی بیوتیک ناشی از تجویز آن برای بیماران آنفولانزا است؛ در حالی که آنفولانزا، بیماری ویروسی است و در ابتدا درمان مربوط به بیماری ویروسی باید اعمال شود و در این درمان هم آنتی بیوتیک درمانی نیست؛ بنابراین بخشی از مصرف آنتی بیوتیک‌ها ناشی از تجویز و مصرف نابه جا است. درخواستمان تجویز منطقی دارو و آنتی بیوتیک از سوی همکاران جامعه پزشکی است.
تا پایان هفته مشکل کمبود آنتی بیوتیک نخواهیم داشت
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: به دنبال اقدامات انجام شده در حوزه آنتی بیوتیک تا اواخر هفته مشکلی به اسم کمبود آنتی بیوتیک نخواهیم داشت. در حوزه سرم هم همین طور. در زمینه تامین شربت استامینوفن و سرماخوردگی در برخی از استان ها، مشکلاتی وجود داشت که در این راستا هم تولید افزایش است. البته همه استان‌ها در این زمینه مشکل ندارند و در استان‌هایی که مشکل دارند نیز بلافاصله از طریق شبکه مویرگی توزیع، دارو را می رسانیم تا مشکل حل شود.
وی گفت: کمبود در حال حاضر اغلب مربوط به دارو‌های درمان حمایتی، سرماخوردگی و آنفولانزا است که واقعا مصرف آن‌ها بالا رفته و به مردم اطمینان می‌دهیم با تولید مضاعف و هم واردات، ظرف هفته آینده، مشکل رفع شود.
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: تا زمانی که تولید داخل کفایت نیاز کشور را داشته باشد، تمام قد پشت تولید هستیم؛ ولی زمانی که به مشکل بخوریم مجبوریم از مسیر‌های موجود استفاده کنیم و یکی از این مسیر‌های کمکی استفاده مقطعی از واردات است که آرامش به بازار برگردد.
وی گفت: در مواقعی که برای تامین دارو به مشکل بر می‌خوریم، واردات را انجام می‌دهیم؛ البته با هر قیمتی نمی‌توان واردات انجام داد؛ چراکه در حوزه سلامت مردم به شدت آسیب پذیرند و در تامین دارو باید شرایط همه مردم را در نظر داشته باشیم تا امکان تامین پرداخت از جیب برایشان میسر باشد و تامین دارو باید به صورتی باشد که همه جامعه در هر سطحی بتوانند به راحتی آن را تامین کنند.
تاثیر تحریم‌ها در تامین بخشی از دارو‌های تخصصی
دکتر محمدی با بیان این که اغلب کمبود‌های فعلی مربوط به دارو‌های عمومی و حمایتی است و دارو‌های تخصصی را شامل نمی‌شود، افزود: برخی دارو‌های تخصصی هم تحت تاثیر تحریم‌ها و مشکلات ناشی از انتقال ارز به ایران داده نمی‌شود که از مسیر‌های دیپلماتیک به دنبال حل مشکل هستیم.
رئیس سازمان غذا و دارو درباره افزایش قیمت دارو‌ها در طرح دارویار گفت: در طرح دارویار همه افزایش قیمت دارو که شیب تندی هم داشت را بیمه‌ها تقبل کردند و پرداخت از جیب مردم از ابتدای سال نباید هیچ تغییری داشته باشد. اگر جایی پرداخت از جیب مردم در داروی بیمه‌ای بالا رفته، خلاف قانون است. هرچند که باز هم قیمت دارو در کشور نسبت به کشور‌های همسایه پایین است. اما در مجموع با ارائه نسخه پزشک و پوشش بیمه ای، پرداخت از جیب بیمار در هیچ دارویی افزایش نیافته است. ما نیز باید در این زمینه نظارت کنیم؛ تامین و همچنین حفظ قیمت و جلوگیری از بالا رفتن پرداخت از جیب مردم وظیفه ماست.
وی در همچنین در پاسخ به سوالی درباره پرداخت آزاد برخی دارو‌ها در مراجعه به داروخانه ها، گفت: بعد از اجرای طرح دارویار، بیش از ۲۰۰ قلم دارو به لیست اقلام بیمه‌ای اضافه شدند. پرداخت برخی بیمه‌ها به داروخانه‌ها با تاخیر مواجه بود که در هفته‌های اخیر اصلاح شد؛ اما این که به خاطر عدم پرداخت بیمه، داروخانه در پرداخت داروی بیمه ای، قصور کند و آن را آزاد محاسبه کند، تخلف است. پوشش بیمه‌ای دارو‌ها افزایش یافته و الان میانگین پوشش بیمه‌ای ۸۰ تا ۹۰ درصد شده و به عنوان مثال همه اقلام دیابت هم بیمه شده اند. مردم لازم است که موارد تخلف را اطلاع رسانی کنند.
نباید مردم مشکلی به نام «داروی آزاد» داشته باشند
رئیس سازمان غذا و دارو گفت: داروخانه‌ها خط مقدم خدمت رسانی به مردم در حوزه دارو هستند و لازم است در این شرایط با مردم همراهی کنند. پذیرفته نیست به خاطر عدم پرداخت مطالبات بیمه ای، دارو را به قیمت آزاد به مردم ارائه کنند. البته ما تلاش می‌کنیم بیمه‌ها پرداخت‌هایشان را به روز کنند. خوشبختانه پرداختی بیمه‌ها بهتر شده به طوری که بدهی بیمه‌ها پیشاز این شش ماه تا یک سال بود. الان در یکی از بیمه‌ها پرداخت‌ها به روز شده و یکی از بیمه‌ها نیز دو سه ماه تاخیر دارد. شایسته نیست بیماری که رنج بیماری دارد و خستگی ناشی از رفت و آمد پزشک و داروخانه دارد، در مراجعه به داروخانه دارو را آزاد دریافت کند. البته تاکید می‌کنم که اکثریت داروخانه همراهی دارند.
وی خطاب به مردم گفت: به هیچ وجه دارویی که قبلا بیمه بوده، از پوشش خارج نشده است و مردم اگر دارویی را قبلا با بیمه می‌گرفتند اکنون هم روال به همان صورت است و نباید مردم مشکلی به اسم داروی آزاد داشته باشند. افراد می‌توانند موارد تخلف را به معاونت‌های غذا و دارو دانشگاه‌ها و سامانه ۱۹۰ انتقال دهند.
رئیس سازمان غذا و دارو درباره کیفیت و اثربخشی دارو‌های ایرانی نیز گفت: مراحل صدور مجوز دارو متفاوت از سایر اقلام است و دارو، استاندارد‌های پیچیده‌ای دارد. تا زمانی که استاندارد‌ها و شاخص‌های موثر بر تولید رعایت نشود، مجوز برای دارو صادر نمی‌شود؛ یکی از این معیار‌ها نیز اثربخشی است. در آزمایش ها، نمونه تولیدی با نمونه برند اصلی و میزان اثرگذاری آن مقایسه می‌شود و اگر نمونه تولیدی با فاصله نزدیک توانست با نمونه اصلی رقابت کند، مجوز می‌گیرد؛ بنابراین اگر دارویی مجوز گرفت ایمان داشته باشید که کیفیت و اثرگذاری دارد. البته در مدل‌های جذب دارو، شرکت‌های دارویی از مدل‌های متفاوتی استفاده می‌کنند. اگر جایی مشکل کیفیت داشته باشد مردم، پزشکان و داروخانه‌ها می‌توانند از طریق سامانه تیتک در بخش گزارش عوارض دارویی، موارد را منعکس کنند.
