تو صف اتوبوس ایستاده که یک نفر بی خیال دیگر افراد، خود را به جلوی صف می‌رساند و منتظر هست اتوبوس که رسید سوار شود.
حمید آقا با یک نگاه تند و تیز و از سر عصبانیت رو کرد به این آقا و گفت: «آقا! ته صف آنجاست. مرد جوان بدون توجه به حمید آقا جواب داد: «حالا که اتوبوس نیامده.»
حمید آقا! باز گفت: «چه فرقی می‌کند؛ شما برو ته صف منتظر اتوبوس بمان!» خلاصه بحث بالا گرفت و دو نفری دست به یقه شدند و کلمات درشت و نامناسبی رد و بدل می‌شود.
بله! اینجا جدال دو نفری و ابراز خشم و عصبانیت و … روی می‌دهد که حاصل آن اعصاب خرد کنی است. امروز در گزارش پیش رو به موضوع عصبانیت و راه‌های کنترل آن می‌پردازیم.
ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که خشم و عصبانیت چیست؟
خشم احساس سالمی است؛ یک احساس سالم که در همه ما وجود دارد، اما مسئله تعیین کننده این است که چطور از آن استفاده کرده و چگونه بروزش می‌دهیم. خشم سالم در واقع نوعی انرژی درونی است که به شما این قدرت را می‌دهد تا از حقتان دفاع کنید و نگذارید کسی از شما سوءاستفاده کند.
چطور از خشم‌مان به شکل صحیح استفاده کنیم؟
روان شناسان می‌گویند اگر اجازه دهید خشم، کنترل احساسات و رفتارهایتان را در دست بگیرد، روز به روز قوی‌تر می‌شود و به جای اینکه شما خشمتان را کنترل کنید، او شما را راه خواهدبرد!
برای استفاده صحیح از احساس خشم پیشنهاد می‌شود:
۱- سعی کنید عکس العملی که نشان می‌دهید متناسب با عامل به وجود آمدن خشمتان باشد؛ مثلا فریاد کشیدن و ناسزا گفتن به زمین و زمان آن هم وقتی چند دقیقه دیر به سرویس رسیده‌اید، بدترین شکل ابراز خشم است!
۲-به جای عکس العمل نشان دادن، رفتار صحیحی داشته باشید: اگر می‌خواهید از خشمتان به درستی استفاده کنید، به جای اینکه صرفا در مقابل آن عکس العمل نشان دهید تا به آرامش برسید و از نظر روانی تخلیه شوید، سعی کنید در موردش حرف بزنید و تغییراتی را در خودتان یا محیط اطرافتان به وجود بیاورید تا این عامل دیگر نتواند باعث سرریز شدن دیگ حوصله شما شود.
۳-به محض اینکه احساس کردید مشکلی وجود دارد که خشمگین‌تان می‌کند، احساستان را نشان دهید: خشمتان را با گفتن «نمی‌خواهم در موردش حرف بزنم» سرکوب نکنید و نگویید «من اصلا عصبانی نیستم»؛ چون انکار احساستان فایده‌ای ندارد.
۴-پذیرفتن و بخشیدن را بیاموزید: زندگی هرگز کامل نیست. مهم نیست که چقدر می‌خواهید زندگی تان خوب و عادلانه پیش برود، چون منفجر شدن از عصبانیت هیچ وقت باعث نمی‌شود راه حل خوبی برای مشکلات پیدا کنید.
۵- افکار مضری را که باعث می‌شود ناراحتی‌های کوچک به خشم تبدیل شوند، شناسایی کنید: خودتان را عادت دهید که در همه موقعیت‌های زندگی در کنار نکات منفی، نکات مثبت را هم ببینید و در نظر داشته باشید.
چطور وقتی عصبانی هستیم، خودمان را آرام کنیم؟
عصبانیت برخلاف چیزی که خیلی‌ها فکر می‌کنند در یک لحظه اتفاق نمی‌افتد؛ پس نباید انتظار داشته باشید که در یک چشم به هم زدن هم فرو بنشیند. با این حال حتی شدیدترین خشم‌ها هم قابل مدیریت هستند.
درک این مسئله که چه عواملی احساس خشم را دود می‌کند و به هوا می‌فرستد، تاکتیک‌های لازم را در اختیار شما قرار می‌دهد که پاد زهر عصبانیت‌اند. این تاکتیک‌ها شامل موارد زیر است:
۱-موضوع را رها کنید: از جر و بحث خسته می‌شوید و ترجیح می‌دهید که صحنه را ترک کنید. انتخاب خوبی است، چون وقتی که بر می‌گردید با آرامش بیشتری می‌توانید موضوع را بررسی و نظرات خود را ابراز کنید.
۲-ذهنتان را منحرف کنید: اگر وقتی عصبانی هستید، کسی تلفن می‌زند یا سوالی از شما می‌پرسد، حتما جوابش را بدهید. این کار به شما کمک می‌کند تا ذهن خود را از موضوعی که باعث خشمتان شده، منحرف کرده و نقطه تمرکزتان را عوض می‌کند.
۳-خودتان را نجات دهید: وقتی دعوایی شروع می‌شود، بازنده کسی است که صحنه را با زخم‌های بیشتر ترک می‌کند؛ در حالی که شما می‌توانید با عوض کردن موضوع، خودتان را نجات دهید. سعی کنید احترامتان را به نظر طرف مقابل اعلام کنید و حتی قول بدهید که دنبال راه حل می‌گردید و همه این کار‌ها را قبل از اینکه حرف نامناسب یا حرکت بدی از شما سر بزند، انجام دهید.
۴-بپذیرید که حرف بیشتری برای زدن وجود ندارد: عصبانیت طرز تفکر طرف مقابل شما را عوض نمی‌کند، پس وقتتان را تلف می‌کنید اگر بخواهید همه حرف‌های قبلی را حالا و با عصبانیت تکرار کنید. در عوض می‌توانید از این زمان برای پیدا کردن نکاتی استفاده کنید که حقانیت و درستی حرفتان را نشان می‌دهد.
۵-صحنه‌ای بامزه یا آرام بخش را تصور کنید: وقتی خشم خیلی شدید باشد می‌توانید برای آرام شدن به خلاقیتتان اعتماد کنید و با کمک تصویرسازی ذهنی جایی بروید که آرامتان می‌کند.
برای کنترل خشم مهارت جرئت ورزی داشته باشید
توجه داشته باشید که جرئت ورزی هیچ ربطی به پرخاشگری ندارد و بیشتر نیازمند احترام گذاشتن به خود و دیگران است. تقریبا محال است که شما با پرخاشگری یا پرخاشگری منفعلانه بتوانید دیگران را وادار کنید که به شما احترام بگذارند، اما به دست آوردن احترام کاری است که تقریبا از هر کسی ساخته است.
حفظ تعامل میان حقوق فردی و مسئولیت‌هایی که بر عهده تان است، کلید اصلی جرئت ورزی است؛ در نتیجه می‌توانید با نشان دادن احترامتان به دیگران، برای خودتان هم کسب احترام کنید.
در هیچ شرایطی توهین نکنید
برای اینکه عصبانیت تان را بدون سرزنش و توهین به طرف مقابل به زبان بیاورید، از کلمه «من» استفاده کنید.
نگویید که «تو اعصاب من را داغون می‌کنی»، «تو عذابم می‌دهی»، «درکم نمی‌کنی یا تو نمی‌فهمی»، «تو همه چیز را تحمیل می‌کنی»؛ بلکه به جای این حرف‌ها بگویید من عصبانی هستم. حالم خوب نیست؛ من نمی‌توانم این تصمیم را قبول کنم، برای من سخت است با این مسئله کنار بیایم.
در این صورت آتش جنگ را شعله ور نکرده‌اید و بدون تخریب و سرزنش طرف مقابل حرف خودتان و حتی حرف آخر زده‌اید.
دقت کنیم! با اینکه خشم و عصبانیت یک واکنش طبیعی و در نهاد هر انسانی است، اما دانستن مهارت مدیریت کردن آن موضوع بسیار مهمی است که با توجه کردن به موارد ذکر شده فوق بهتر می‌توان آن را مدیریت کرد.
