چند روز پیش دکتر حبیب حی‌بر معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، در یکی از شهر‌های استان خوزستان کودکی دو و نیم ساله بعد از آن که حدود دو ساعت در خودرو تنها مانده بود، دچار عوارض گرمازدگی شد و جان خود را از دست داد. این در حالی است که والدین و مراقبان کودک فکر می‌کنند که هرگز کودکی را در وسیله نقلیه «فراموش» نخواهند کرد و این اتفاق برای آن‌ها نخواهد افتاد. درواقع وقتی خبر مرگ غم‌انگیز یک کودک در خودرو منتشر می‌شود، بیشتر مردم به این فکر می‌کنند که چگونه والدین می‌توانند با بی‌خیالی کودک را در ماشین رها کنند؛ اما کارشناسان می‌گویند که این اتفاق ممکن است برای هر کسی پیش بیاید، حتی برای والدین مسئولیت‌پذیری که عاشقانه کودکشان را دوست دارند. این مرگ‌ها ممکن است زمانی رخ بدهند که والدین ناخودآگاه کودکی را که در خواب است در ماشین رها می‌کنند.
مرگ‌ومیر کودکان بر اثر هوای گرم در ماشین اغلب اشتباه فهمیده شده است. هرچند این سوانح در تابستان به اوج خود می‌رسند، اما دکتر هاروی کارپ، متخصص اطفال می‌گوید: «این فقط یک مشکل تابستانی نیست». گرمازدگی ناشی از رهاشدن کودک در ماشین یا سوارشدن کودک بدون مراقب به وسیله نقلیه، مشکلی است که در طول سال ممکن است پیش بیاید.
والدین و مراقبان کودک فکر می‌کنند که هرگز فرزند خود را در وسیله نقلیه «فراموش» نخواهند کرد. خطرناک‌ترین اشتباهی که والدین یا مراقبان می‌توانند مرتکب شوند این است که فکر کنند تنها گذاشتن کودک در وسیله نقلیه هرگز نمی‌تواند اتفاق بیفتد. در بیش از نیمی از مرگ‌ومیرها، مسئول مرگ کودک ناآگاهانه آن‌ها را در خودرو رها کرده است.
ژانت فنل، بنیان‌گذار و رئیس یک سازمان ملی غیرانتفاعی ایمنی کودکان و حیوانات خانگی، می‌گوید مردم هشدار‌ها را نادیده می‌گیرند، چون فکر می‌کنند برای آن‌ها پیش نخواهد آمد، اما «در اکثریت قریب به‌اتفاق مرگ‌ومیر کودکان در ماشین داغ، یکی از والدین مسئول و عاشق فرزند بوده که ناخودآگاه کودک را ترک کرده است.»
شایع‌ترین سن مرگ‌ومیر ناشی از خودرو‌های داغ کدام است؟
طبق گفته فنل، اکثریت قریب به‌اتفاق (۸۷٪) مرگ‌ومیر ناشی از ماشین داغ در کودکان در سنین سه سال و کمتر رخ می‌دهد. از این تعداد، ۵۴ درصد کودکان یک سال و کمتر را شامل می‌شود. فنل توضیح می‌دهد: «صندلی‌های ایمنی کودک رو به عقب چه کودک در آن‌ها باشد و چه خالی باشند، برای راننده تفاوتی ندارند و می‌تواند باعث شود والدین فکر کنند که کودک دیگر همراه آن‌ها در ماشین نیست.»
به گفته فنل، اکثر (۶۸٪) کودکانی که بهتنهایی به سراغ وسیله نقلیه بدون مراقبت می‌روند، پسر و اکثر آن‌ها یک تا چهار ساله‌اند.
چرا ماشین‌های داغ برای بچه‌ها خطرناک‌اند؟
از آنجا که بدن نوزادان و کودکان خردسال هنوز در حال رشد است، آن‌ها به گرما مانند بزرگ‌سالان واکنش نشان نمی‌دهند.
بدن یک کودک می‌تواند تا پنج برابر سریع‌تر از یک بزرگ‌سال گرم شود. این امر به این دلیل است که کودکان خردسال و به‌خصوص نوزادان، چربی اضافی زیر پوست دارند که مانند یک پتوی عایق عمل می‌کند و سطح پوست کمتری برای تعریق و از دست دادن گرمای بدن دارند؛ بنابراین آن‌ها به‌سادگی در مقابله با گرمای بیش‌ازحد مشکل دارند. علاوه بر این، نوزادان و بچه‌های کوچک زودتر از بزرگ‌سالان دچار کم‌آبی می‌شوند.
دست‌کم گرفتن میزان گرمای داخل ماشین آسان است
حتی اگر هوای بیرون گرم نباشد و پنجره‌های ماشین باز باشد، باز هم دما در ماشین به شکل خطرناکی بالا می‌رود. کارپ توضیح می‌دهد: «حتی با پایین بودن شیشه‌ها، دمای داخل وسیله نقلیه می‌تواند در عرض چند دقیقه، به بیش از ۵۰ درجه سانتی‌گراد برسد!»
او توضیح می‌دهد که فضای تاریک خودرو و تهویه نشدن هوا می‌تواند سطوح خطرناکی از گرما را حتی زمانی که دمای بیرون متوسط است، ایجاد کند: «در واقع تحقیقات نشان می‌دهد که دمای داخل خودروی بسته می‌تواند در عرض یک ساعت و زمانی که هوا در بیرون فقط ۱۶ درجه سانتی‌گراد است تا ۳۸ درجه افزایش یابد.»
چگونه از مرگ‌ومیر در اتومبیل داغ جلوگیری کنیم؟
پس از پیاده شدن از ماشین، باز کردن در عقب و چک کردن صندلی عقب را به عادت تبدیل کنید، نه اینکه فقط وقتی روی صندلی راننده نشسته‌اید به عقب بچرخید و صندلی عقب را چک کنید. او می‌گوید: «فقط سه ثانیه طول می‌کشد تا مطمئن شویم هیچ‌کس جا نمی‌ماند».
گزینه دیگر این است که چیز مهمی مانند کیف‌دستی، لپ‌تاپ یا کارت شناسایی خود را روی صندلی عقب و دور از دسترس قرار دهید تا مجبور شوید در عقب را باز کنید تا آن را بردارید. فنل می‌گوید والدین می‌توانند یک حیوان عروسکی مانند خرس عروسکی را روی صندلی ماشین کودک بگذارند. او می‌گوید: «وقتی کودک روی صندلی ماشین است، حیوان عروسکی را به صندلی جلو ببرید. اگر خرس جلو باشد، یعنی بچه در صندلی عقب است.»
اگر دو سرنشین بزرگ‌سال در خودرو باشد، ممکن است هر کسی گمان کند که دیگری کودک را همراه برده است.
نزدیک به یک‌سوم مرگ‌ومیر‌های اتومبیل داغ ناشی از ورود کودکان کنجکاو بهتنهایی به وسایل نقلیه است. در برخی موارد آن‌ها توان باز کردن دوباره در خودرو را ندارند و ممکن است از حال بروند.
ماشین‌ها را همواره، به‌خصوص در گاراژ و پارکینگ، قفل نگه دارید. همچنین به یاد داشته باشید که بچه‌ها می‌توانند از شما بیاموزند که چطور با کلید قفل ماشین را باز کنند، بنابراین کلید‌های خود را دور از دسترس کودکان قرار دهید. به کودکان خردسال بیاموزید که اگر در ماشین گیر کردند، باید بوق بزنند تا کمک برسد.
اگر نوزاد یا کودک خردسالی را بدون مراقبت در وسیله نقلیه دیدید، چه باید کرد؟
متخصصان توصیه می‌کنند که اگر نوزاد یا کودکی را بهتنهایی در وسیله نقلیه دیدید، حتما دخالت کنید. فنل می‌گوید: «فورا با پلیس تماس بگیرید. اگر کودک گرمازده یا مریض به نظر می‌آید، او را در اسرع وقت از وسیله نقلیه خارج کنید.»
