اوضاع اقتصادی بسیاری از خانواده‌ها رو به راه نیست. در چنین وضعیتی حرف زدن از پس انداز کردن شاید بیش از آن که یک توصیه عاقلانه به نظر برسد تبدیل به منشائی برای دلخوری شود. وقتی دخل با خرج جور نیست و نیاز‌ها از درآمد ما پیشی می‌گیرند به سختی می‌شود به چنین مقوله و آینده نگری فکر کرد. اما کارشناسان اقتصاد خانواده می‌گویند پس‌انداز در شرایط اقتصادی فعلی جامعه می‌تواند راهکار مناسبی برای ایجاد امنیت اقتصادی نسبی باشد، اما این مقوله به شرایط زندگی افراد بستگی دارد.
عده‌ای هستند که از رفاه مالی مناسبی برخوردارند و پول مورد نیاز برای خرید هر آنچه که دوست دارند را به راحتی می‌توانند از درآمد ماهیانه خود خرج کنند؛ مسلماً این افراد دلیلی برای پس‌انداز پول از درآمد ماهیانه نمی‌بینند. در مقابل افرادی هستند که درآمد ماهیانه‌شان نسبت به هزینه‌های زندگی کمتر است و با خواندن تیتر این مطلب پوزخندی می‌زنند و با خود می‌گویند: «دل خوش سیری چند؟»، اما حقیقت این است که اگر دیدگاه خود را نسبت به پس‌انداز تغییر دهیم، متوجه خواهیم شد که پس‌انداز چه برای افراد با درآمد خوب و چه برای گروه‌های کم‌درآمد، امری ممکن و ضروری است.
چرا پس انداز مهم است؟
پس انداز و دانستن اینکه مقدار مشخصی را برای مواقع نیاز جمع کرده‌اید، به شما آرامش می‌دهد و باعث می‌شود تا در صورت به وجود آمدن یک اتفاق غیر منتظره کمتر دچار استرس شوید. همچنین پس‌انداز به شما کمک می‌کند آینده بهتری را برای خود رقم بزنید و به اهدافتان نزدیک‌تر شوید. پس‌انداز صرفاً بلند مدت نیست. شما می‌توانید حتی از پس‌انداز در کوتاه مدت نیز بهره‌مند شوید؛ مثلاً با این هدف پس‌انداز کنید که تا چند ماه آینده به یک سفر لذت‌بخش بروید. از دیگر مزیت‌های پس انداز می‌توان به عدم نیاز به قرض گرفتن، کاهش استرس مالی و ایجاد احساس امنیت بیشتر اشاره کرد، اما سؤال اینجاست که چگونه عادت کنیم تا در هر شرایطی حتی با وجود درآمد کم، پس‌انداز کنیم؟
از هزینه‌های تان یادداشت برداری کنید
اولین قدم برای شروع پس‌انداز، این است که بفهمید چقدر خرج می‌کنید. از ابتدای ماه قیمت هر چیزی که می‌خرید را یادداشت کنید از ماست و پنیرو وسایل خانه گرفته تا وام مسکن، بنزین، کرایه ماشین و…. در پایان ماه مجموع هزینه‌ها را به دست آورید تا ببینید چقدر هزینه کرده‌اید و بیشترین هزینه مربوط به چه چیزی بوده است.
غیر ضروری‌ها را حذف کنید
اکنون که می‌دانید در یک ماه چقدر خرج کرده‌اید، می‌توانید شروع به پس‌انداز کنید. بودجه شما باید نشان دهد که هزینه‌های شما نسبت به درآمد شما چقدر است تا بتوانید هزینه‌های خود را برنامه‌ریزی کنید و هزینه‌های اضافی را محدود نمایید. برای پس‌انداز کردن به صورت زیر عمل کنید:
-از ۵۰ درصد درآمد خود برای نیاز‌های خود استفاده کنید، یعنی هزینه‌های ثابت و ضروری مانند اجاره خانه، اقساط و قبوض آب و برق.
-از ۳۰ درصد درآمد خود برای خواسته‌های خود استفاده کنید، یعنی هزینه‌های متغیر و غیر ضروری مانند رفتن به رستوران و خرید بسته اینترنت یا اشتراک.
-۲۰ درصد از درآمد خود را پس‌انداز کنید؛ بنابراین اگر بعد از کسر مالیات ماهیانه، ۴ میلیون و پانصد تومان درآمد داشته باشید، به این معنی است که می‌توانید ۱، ۲۶۰، ۰۰۰ تومان در ماه کنار بگذارید. با این روند، فقط در عرض یک سال، ۱۵، ۱۲۰، ۰۰۰ تومان پس‌انداز خواهید کرد.
شناسایی پر هزینه‌ها
اگر نمی‌توانید آنقدر که می‌خواهید پس‌انداز کنید، زمان آن رسیده که هزینه‌هایتان را کاهش دهید. چیز‌های غیرضروری مانند خریدن لباس‌های اضافی، خوردن غذا در بیرون از خانه و سرگرمی‌های گران قیمت را که می‌توانید کمتر روی آن‌ها خرج کنید، شناسایی کنید. به دنبال راه‌هایی برای صرفه‌جویی در هزینه‌های ثابت ماهانه خود مانند هزینه قبض تلفن، آب و برق و گاز باشید. ایده‌های دیگر برای کاهش هزینه‌های روزمره عبارتند از:
تخفیف‌ها را دست کم نگیرید
اگر دوست دارید تفریح کنید و هزینه کافی برای این کار را ندارید، می‌توانید با مراجعه به سایت‌هایی مثل نت‌برگ و تخفیفان، خدمات تفریحی را با نصف قیمت خریداری کنید. همچنین برای خرید مایحتاج خانه می‌توانید از کدتخفیف‌هایی که فروشگاه‌ها ماهانه ارائه می‌دهند، استفاده کنید.
اشتراک‌های بی مصرف را قطع کنید
اگر فرصت کافی برای تماشای فیلم از vodها از جمله نماوا و فیلیمو را ندارید، لزومی ندارد بخشی از هزینه‌تان را صرف خرید اشتراک کنید یا اگر میزان استفاده‌تان از بسته‌های اینترنتی محدود است در خرید بسته اینترنتی‌تان تجدیدنظر کنید و به صرفه‌ترین و کمترین حجم اینترنتی که مناسب شما است را خریداری نمایید.
در خانه از خودتان پذیرایی کنید!
برنامه‌ریزی کنید که بیشتر وعده‌های غذایی خود را در خانه بخورید و اگر دوست داشتید که حداقل ماهی یکبار به رستوران بروید، رستورانی را انتخاب کنید که با بودجه شما همخوانی داشته باشد لذا قبل از رزرو و سفارش غذا حتماً لیست قیمت غذا‌ها را بررسی کنید. خودتان را با این حرف‌ها که یکبار است و یک شب می‌خواهیم لذت ببریم و… گول نزنید؛ لذت بردن و خوشگذرانی با ولخرجی منافات دارد. می‌توان با حداقل هزینه یک شب به یادماندنی را برای خودمان و خانواده‌مان رقم بزنیم.
داشتن لیست خرید
قبل از خرید، موارد ضروری را روی کاغذ یادداشت کنید و براساس لیست خرید کنید. هرکدام را که خریدید، روی آن را خط بزنید و سراغ گزینه بعدی بروید. بدون این لیست ممکن است شما فراموش کنید که چه چیز‌هایی احتیاج دارید و اقلام غیرضروری هم بخرید.
خواسته‌های شما با نیاز‌های تان فرق دارند
یادتان باشد نیاز و خواسته با یکدیگر متفاوتند. نیاز به آب، غذا، خانه و لباس جزو نیاز‌های ضروری هستند، اما پوشیدن لباس مارک‌دار، رفتن به رستوران اعیانی و اجاره خانه‌ای که در وسع مالی‌تان نیست، خواسته‌های و نیاز‌های کاذبی هستند که می‌تواند شما را در تأمین مخارج ضروری زندگی در تنگنا قرار دهند. هنگامی‌که برای یک خرید غیر ضروری مثل خرید لب تاپ، موبایل و… وسوسه می‌شوید، چند روز صبر کنید تا متوجه شوید که این مورد جزو خواسته‌های شماست یا نیازهایتان. در این صورت ممکن است متوجه غیرضروری بودن آن مورد خاص بشوید و بخواهید هزینه آن را پس‌انداز کنید.
بی هدف‌ها ولخرجی می‌کنند!
یکی از بهترین راه‌ها برای پس‌انداز، تعیین هدف است. با فکر کردن در مورد آنچه که ممکن است بخواهید برای آن پس‌انداز کنید شروع کنید – هم در کوتاه مدت (یک تا سه سال) و هم در بلند مدت (چهار سال یا بیشتر). سپس تخمین بزنید که چه مقدار پول نیاز دارید و چه مدت ممکن است برای پس‌انداز آن طول بکشد. اهداف کوتاه مدت مثل صندوق اضطراری (سه تا نه ماه هزینه زندگی) یا پس‌انداز برای پیش پرداخت خرید خودرو و اهداف بلند مدت مثل پیش پرداخت برای یک خانه.
به طور منظم پس‌انداز کنید
برای اجرای موفقیت‌آمیز و منظم پس‌انداز به ترتیب زیر عمل کنید:
۱. مقداری از حقوق خود را مستقیماً به حساب پس اندازتان واریز کنید یا هر ماه یک انتقال خودکار از حساب اصلی خود به حساب پس اندازتان تنظیم کنید.
۲. امکان برداشت از حساب پس‌انداز را مسدود کنید و با نزدیک شدن به اهداف کوتاه مدت یا بلند مدت دستور رفع توقیف حساب بانکی را صادر نمایید.
با پول نقد خرید کنید
با تغییر سبک پرداخت هزینه‌ها، همه چیز به کلی تغییر کرده است و افراد می‌توانند با کارت بانکی خود به صورت حضوری و آنلاین خرید کنند، اما برای جلوگیری از ولخرجی و پس‌انداز پول، بهتر است پول نقد را جایگزین کارت بانکی کنید، زیرا پول نقد باعث می‌شود که پول کمتری همراه داشته باشید و هیجانی خرید نکنید. اگر هم وسوسه خرید اینترنتی را دارید، رمز دوم کارت خود را فعال نکنید تا به عنوان عامل بازدانده باشد.
شاهد رشد پس‌انداز خود باشید
پیشرفت پس‌انداز خود را هر ماه بررسی کنید. این به شما کمک می‌کند نه تنها به برنامه پس‌انداز خود پایبند باشید بلکه به سرعت مشکلات را شناسایی و برطرف کنید. پس‌انداز پول حتی ممکن است به شما انگیزه دهد که راه‌های بیشتری برای پس‌انداز و رسیدن به اهداف خود بیابید.
