به گزارش روز سه شنبه سیناخبر سقف‌شان آسمان است و فرش‌شان زمین؛ عشایری که دغدغه چاردیواری ندارند و هر جا که منظره‌اش سر سبز و زیبا باشد و آبی در دسترس، چادرسیاه‌هایشان را برپا می‌کنند و زندگی را زندگی. صدای زنگوله‌ها، پوشش رنگارنگ و اصیل مردان و زنان، بوی دلنشین خاک باران خورده، غذاهای طبیعی، بازی‌های بومی و محلی، آواها و نواهای سنتی و نوای نی مردان از جلوه‌های دلنشین زندگی عشایر بوده که رویایی برای مردم شهرنشین با وجود هزاران زرق و برق است. چادرهای عشایری، مرغ و جوجه‌هایی که دور تا دور این چادرها در پی دانه‌ای هستند و گوسفندان و بزهایی که هر چند تعدادشان کم است اما تصویر دویدن و جهیدن آن‌ها برای آنان که همه روزشان را با دود و ماشین سپری می‌کنند، هیجان‌انگیز و نوید یک زندگی پرنشاط است.
اساس اقتصاد زندگی کوچ‌نشینی بر پایه دامپروری است و دام، بنیان معیشت زندگی عشایری را تشکیل می‌دهد و بر این اساس آب و علف مهم‌ترین نیاز عشایر و بهانه‌ای برای کوچ است. اما این کوچ به ویژه در چند دهه اخیر با مشکلات متعددی برای عشایر همراه بوده است؛ مشکلاتی که اولاً بسیاری از آن‌ها را به جای دامپروری در فضای باز به سوی دامداری در فضای بسته سوق داده و متمایل به یک‌جانشینی کرده است و ثانیاً برای آن‌ها که هنوز شیوه زندگی توأم با کوچ را رها نکرده‌اند، با تبعات و سختی‌های زیادی همراه است.
اما این تنها ظاهر ماجرا است، ماجرای زندگی عشایر که برای خودشان این روزها با سختی می‌گذرد هر چند که هنوز طبع بلند و همت عالی دارند، هنوز مهمان‌نوازند و بی‌هیچ خستی هر آنچه دارند را برای مهمان می‌آورند، سفره پربرکت‌شان را برای مهمان می‌گشایند و از دسترنج خود پیشکش مهمان می‌کنند. این جا همه در همان ساعت‌های اول شب به خواب می‌روند تا صبح زود، همزمان با بیرون آمدن سرخی آفتاب بیدار شوند و روز پرتلاشی را آغاز کنند.
یکی از مهم‌ترین مشکلات عشایر، خشکسالی در برخی سال‌ها و ترسالی در بعضی دیگر از سال‌هاست که در زمان خشکسالی و هنگام کوچ بهاره عشایر مجبور می‌شوند زودتر به مناطق ییلاقی کوچ کنند که این کار هم باعث ضرر به منابع طبیعی می‌شود و هم ادارات خدمات‌رسان را برای تأمین زودهنگام خدمات مورد نیاز عشایر از جمله آب، بهداشت و امنیت با مشکل مواجه می‌کند.
تأمین امنیت دام و خود عشایر از دیگر مشکلات آن‌ها هنگام کوچ بهاره و پاییزه است، طی دهه‌های اخیر ایل‌راه‌ها تقریباً بر جاده‌های آسفالته منطبق شده است و همچون گذشته مختص عشایر نیست، بنابراین احتمال تصادف دام‌ها و عشایر هنگام عبور از این جاده‌ها وجود دارد که در گذشته تقریباً مصداقی نداشت. این مشکلات در کنار مشکل تأمین علوفه هنگام کوچ پاییزه، سبب شده که طی سال‌های اخیر بسیاری از عشایر اسکان دائم را به کوچ ترجیح دهند.
اگر مشکلات متعددی که طی سال‌های اخیر برای عشایر ایجاد شده و همچنین سختی‌های این نوع زندگی، مرتفع شود، زندگی مبتنی بر کوچ عشایر، گزینه بهتری برای آن‌ها است، زیرا از یک‌سو با خوراندن علوفه ارزان به دام‌های خود، تولیدات ارزان‌تری را به مشتری ارائه می‌دهند و از سوی دیگر این روش ادامه راه هزاران ساله آبا و اجداد آن‌ها است و ترک آن برایشان براحتی امکان‌پذیر نیست.
فرماندار شهرضا به همراه رئیس امور عشایر، نماینده مردم شهرضا در مجلس و مدیرکل امور عشایر استان اصفهان در راستای بررسی مشکلات عشایر شهرستان شهرضا با حضور در منطقه عالی‌جوب پای درددل عشایر نشسته و از نزدیک مشکلات را بررسی کردند.
سید امیر جعفری، فرماندار شهرضا با بیان اینکه به فرموده امام خمینی(ره) عشایر بودند که در این کشور جلوی استعمار را گرفتند، اظهار داشت: عشایر خط مقدم جبهه تولید هستند.
وی با بیان اینکه سبک زندگی عشایر قابل عوض کردن با سبک زندگی شهری نیست، افزود: عشایر همچنان فرهنگ اصیل خود را حفظ کردند.
جعفری با اشاره به اینکه در حوزه توزیع عادلانه امکانات، عشایر باید دیده شوند، گفت: در حوزه آرد و نهاده‌های دامی عشایر و حق و حقوق این قشر چندین بار جلسه برگزار شده است و پیش بینی لازم برای ارسال سهمیه عشایر از محل شرکت تعاونی مربوطه انجام شده است؛ باید تسهیل شود تا به دست عشایر برسد.
فرماندار شهرضا با تأکید بر اینکه اگر هر دستگاهی سهم خود را در طول سال در قبال عشایر انجام دهد، بسیاری از مشکلات عشایر حل می‌شود، گفت: در حوزه تسهیلات مشاغل خانگی، تبصره ۱۶ و مشاغل پشتیبان تسهیلاتی به شهرستان اختصاص داده شده است که در دو سال گذشته شهرضا در جذب این تسهیلات وضعیت خوبی نداشته است و عشایر می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.
وی با بیان اینکه با توجه به اینکه یارانه نهاده‌های دامی برداشته شده است، دامدار کارت ارائه می‌شود، عنوان کرد: در بخش جشنواره آداب و رسوم عشایری غفلت کرده‌ایم، اعلام آمادگی می‌کنیم اگر طرحی در بخش آداب و روسوم، موسیقی و سبک زندگی عشایر ارائه شود در قرارگاه فرهنگی شهرضا از آن حمایت خواهد شد.
جعفری با بیان اینکه به فرموده امام خمینی(ره) اگر بخواهیم انقلاب آسیب نبیند باید به عشایر توجه کنیم، خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب نگاه ویژه‌ای به عشایر دارند؛ عشایر مرزبانان عقیدتی و فرهنگی این کشور هستند.
مجید نادری دره‌شوری، رئیس اداره امور عشایر شهرضا نیز در این دیدار گفت: تعیین تعرفه حمل دام عشایر در فصل کوچ از طریق راهداری و حمل و نقل جاده‌ای چندین بار مطرح شده اما تاکنون اقدامی انجام نشده است و از عشایر ۲ تا ۳ برابر نرخ کرایه حمل، پول می‌گیرند.
وی با بیان اینکه زیرسازی جاده هونجان به آیین قرین انجام شده و باید آسفالت شود تا از بین نرود، افزود: هزار متر زمین برای ساخت مسجد در منطقه عشایری اختصاص پیدا کرده است اما به دلیل ناهموار بودن جاده هنوز خیر مسجدساز نتوانسته است، مصالح را انتقال دهد.
نادری با بیان اینکه مهم‌ترین و اصلی‌ترین بحث عشایر این است ادارات نسبت به خدمات‌رسانی به عشایر کمک کند، بیان کرد: شهرضا بیش از ۵۰۰ خانوار عشایری با ۳ هزار نفر جمعیت دارد، تیره‌های عاشوری، عربلو، خیرات‌لو، قرخلو آهنگر جزو طوایف دره‌شوری ایل قشقایی هستند و بیش از ۶۰ هزار دام سبک دارند و از گردنه زرین مرز استان فارس تا سلطان خلیل، زرچشمه، آیین قرین، هوک استقرار دارند.
رئیس اداره امور عشایر شهرضا با بیان اینکه خدمات‌رسانی به عشایر سخت است و خود امور عشایر به تنهایی نمی‌تواند به عشایر خدمت کند و همه ادارات باید به میدان بیایند، عنوان کرد: ۲۰ باب منبع ذخیره آب شرب از طریق اعتبارات ارزش افزوده برای کلیه مناطق عشایری شهرستان ساخته شده است.
وی با اشاره به احداث سالن بحران مدیریت عشایری در منطقه هوک و تجهیز آن، گفت: زیرسازی جاده هوک به هرندی، هونجان به آیین قرین انجام شده است و باید آسفالت شود.
نادری با اشاره به اینکه آبرسانی به عشایر با دو تانکر انجام می‌شود و در اوایل تابستان نیاز به یک دستگاه کامیون دیگر برای آبرسانی داریم، ادامه داد: ۱۲۹ دستگاه پنل خورشیدی با اعتبار یک میلیارد و ۲۹۰ میلیون تومان با همکاری شرکت برق بین عشایر توزیع شد.
رئیس اداره امور عشایر شهرضا گفت: شرکت تعاونی مرتع‌داران که زیر نظر منابع طبیعی است، سال گذشته هیچ نهاده دامی از سوی جهاد کشاورزی به آن اختصاص پیدا نکرد.
وی با بیان اینکه برای تسهیلات دامدار کارت باید ضمانت زنجیره‌ای را قبول کنند تا عشایر ضامن همدیگر شوند، افزود: از عشایر برای اینکه تسهیلات دامدار کارت پرداخت شود، بیمه دام عشایر که در شهرضا صادر شده می‌خواهند در صورتی که عشایر ۶ ماه سال در گرمسیر هستند و کسانی که تسهیلات سرمایه در گردش سال گذشته گرفتند امسال به آن‌ها دامدار کارت داده نمی‌شود.
نادری با تأکید بر اینکه انتظار داریم توجه ویژه‌ای در اعتبارات تملک دارایی به عشایر شود، گفت: ایل یار مانند دهیار روستا برای عشایر باید اجرا شود.
رئیس اداره امور عشایر شهرضا ادامه داد: عشایر خواستار احداث دامگاه و میدان عرضه دام هستند و زمینی در مسیر سمیرم به شهرضا برای میدان عرضه دام در نظر گرفته شود.
مختار اسفندیاری، مدیرکل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به اینکه ۱۰ هزار و ۵۱۳ خانوار عشایری در اصفهان استقرار یافته‌اند، گفت: خدمات قابل ارائه به عشایر شامل دو قسمت خدمات پشتیبانی و خدمات زیربنایی است که خدمات زیربنایی به کل عشایر استان تعلق می‌گیرد اما خدمات پشتیبانی به عشایری تعلق می‌گیرد که جزو شرکت‌های تعاونی اتحادیه تعاونی‌های عشایری استان باشند.
وی با بیان اینکه هیأت دولت در سال ۸۴ مصوب کرده هر دستگاه به تناسب اعتباری خود برای عشایر کار کند، بیان کرد: امور عشایر به تنهایی نمی‌تواند همه کارهای عشایر را انجام دهد، سال گذشته ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار داشتیم که ۳۰ درصد آن محقق شد.
اسفندیاری با اشاره به نصب دکل مخابرات در مناطق عشایری استان عنوان کرد: با مدیرکل مخابرات به دنبال نصب دکل مخابرات هستیم، ۱۰ تا ۱۲ دکل در انبار اداره مخابرات استان است با استاندار رایزنی شده که از اعتبارات ارزش افزوده استفاده شود که موافقت کردند.
مدیر کل امور عشایر استان اصفهان با اشاره به آیین‌نامه ساماندهی عشایر و اعتبارات ارزش افزوده گفت: طبق این آیین‌نامه کلیه دستگاه‌های اجرایی باید به تناسب به عشایر خدمت‌رسانی کنند که در این خصوص اعتبارات ارزش افزوده کمک خوبی به عشایر در حوزه‌های آبرسانی، سوخت‌رسانی و ایل‌راه ها کرده است.
وی ادامه داد: عشایر باید در یک استان عضو شرکت‌های تعاونی باشند و از همان استان خدمات پشتیبانی دریافت کنند و کسی که دفترچه عشایری ندارد، عشایر محسوب نمی‌شود.
سمیه محمودی، نماینده مردم شهرضا و دهاقان در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست گفت: راه هونجان به گرموک تا دو ماه آینده پیمانکار آن زیرسازی را تحویل می‌دهد و در بحث اشتغالزایی اگر عشایر طرح دهند، صددرصد حمایت می‌شوند.
محمودی با اشاره به تشکیل فراکسیون فرش دستباف در مجلس بیان کرد: از زنان قالی‌باف حمایت می‌کنیم، در بودجه هر سال منابعی را در تبصره ۱۴ برای بیمه قالی بافی اختصاص می‌دهیم.
نماینده مردم شهرضا و دهاقان در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در قوانین سعی کردیم هر جا اسم روستا آمد در کنار آن عشایر هم آورده شود، خاطرنشان کرد: میدان عرضه دام برای عشایر بسیار خوب است، بهتر است در کنار میدان عرضه دام اتاق پیش سرد و کشتارگاه و حتی بسته‌بندی هم داشته باشیم و سهام‌دار آن خود عشایر باشند، در کنار میدان دام گوشت دامی در شهرضا تولید و بسته‌بندی و در کشور توزیع می‌شود که یک منبع پایدار برای عشایر می‌شود.
عبدالحسین تیموری نماینده عشایر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با تأکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین مشکلات عشایر دامدار فروش دام است که قیمت فعلی دام با مخارج هزینه شده سال همخوانی ندارد، می‌گوید: دامدار امیدی به دامداری ندارد، دامدار کارت تنها برای خرید نهاده‌های دامی است، یک دامدار هزینه‌های بسیاری دارد، وقتی در پرداخت هزینه بماند، مجبور است کار خود را تعطیل کند.
وی با بیان اینکه عشایر برای تأمین یک کیسه آرد باید تلاش بسیاری کنند و تأمین آرد یکی از مشکلات اساسی عشایر است، ادامه داد: به هر نفر ۱۲ کیلو آرد می‌دهند که سهمیه بسیار کمی است.
عاشوری با بیان اینکه عشایر ۳۰ درصد گوشت قرمز استان را تأمین می‌کنند اما در بحث حمایت چه در بخش نهاده‌های دامی و قیمت دام حمایت نمی‌شوند، گفت: تأسیس شرکت تعاونی عشایر در شهرضا یک نیاز است.
نماینده عشایر با تأکید بر اینکه دکل مخابراتی آیین قرین باید نصب شود تا ارتباط برقرار شود، ادامه می‌دهد که با توجه به سنگلاخ بودن حدود ۱۲ کیلومتر جاده خاکی عالی‌جوب مسیر عبور و مرور را بسیار سخت کرده است، برای عبور کامیون، راننده‌ها کرایه‌های سنگین و هزینه بر می‌گیرند و یا صرف نظر می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه با توجه به کمبود آب نیاز به بند خاکی دیگر وجود دارد و بندهای خاکی موجود نیاز به مرمت و بازسازی دارد، گفت: پروانه‌های دامی که قبلا ًصادر شده از لحاظ تعداد دام مغایرت دارد باید زمین برابر وسعت محاسبه شود.
فاطمه فرهمندیان، عضو شورای عشایری که بسیار دغدغه زنان عشایری را دارد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: بانوان عشایر در صنایع دستی گلیم‌بافی و قالی بافی هنرمند هستند، انتظار داریم با سازمان فنی‌حرفه‌ای رایزنی شود تا کارت مهارت فنی‌حرفه‌ای برای آن‌ها صادر شود، تا بتوانند کارگاه گلیم‌بافی و قالی بافی در شهرضا تأسیس کنند و از تسهیلات آن و بیمه تأمین اجتماعی استفاده کنند.
به گزارش فارس، عشایر کشور در طول سال‌های اخیر با وجود مشکلات فراوانی که با آن مواجه بوده‌اند سهم‌شان را همچنان در تولید و اقتصاد و امنیت کشور حفظ کرده و همیشه در مواقع نیاز، پای کار آمده و در عمل حرف‌هایشان را ثابت کرده‌اند؛ اما در طول این سال‌ها مشکلات گوناگون مانند خشکسالی‌ها، کمبود علوفه برای دام، بیماری‌های دامی، نبود راه مناسب برای کوچ، کمبود نیازهای دارویی و درمانی رمق آن‌ها را گرفته به گونه‌ای که بحث مهاجرت به شهرها نیز به تهدیدی جدی تبدیل شده است.
بر اساس این گزارش، جامعه عشایری استان اصفهان نیز در این سال‌ها از چنین پدیده‌ای مصون نمانده و خسارت‌های بی‌شماری را از بابت مسایلی مانند خشکسالی و کم آبی و خشک شدن مراتع پرداخته است. به اعتقاد کارشناسان، از بین رفتن دام مولد، کاهش تولید گوشت قرمز و افزایش قیمت این ماده پروتئینی در بازار و مهم‌تر از همه وارد شدن ضربه مهلک خشکسالی بر پیکره جامعه عشایری این قشر مولد است که باید با برخی تهمدیدات از جمله تأمین اقلام و مایحتاج زندگی و نیز نهاده‌های مورد نیاز دام عشایر و یا پرداخت تسهیلات بانکی بدون کارمزد یا با کارمزد پایین بخشی از این خسارت‌ها را جبران کرد.
