به گزارش روز سه شنبه سیناخبر گذشته و حال در پندار بشر که بار تجربه و بصیرت آدمی را به دوش میکشد، به واسطه روشنی و صراحت خالی از تحرک و هیجان است اما آینده ناشناخته و ترسآور است.
از این رو دوست دارد به این فضای مبهم و وهم آلود دری بگشاید و در آن راهی مطابق میل خود پیش ببرد. او تفأل و تطیّر را بر میگزیند تا از بدیها دوری کند و برای آرامش دل و خاطر خویش دست به دامن پیشامدهای خوش شود. کردارها و گفتارهای هر انسان از باورهای او سرچشمه میگیرد که او در طول زندگی با عقل و استدلال برای خود می آفریند و با آن اصول زندگی خویش را معین میکند نسل جدید بسیاری از این باورها را کنار گذاشتهاند.
حمید صدری، کارشناس زبان و ادبیات فارسی با اشاره به اهمیت باورها در زندگی مردم، میگوید: باورهای مختلفی در زندگی مردم جای خود را باز کردهاند و مردم با آنها زندگی میکنند، تمدن بشر و پیشرفت تکنولوژی هم نتوانسته است آنها را از ذهن و دل مردم پاک کند.
وی میافزاید: در ایران بعضی باورها به صورت یک اصل فرهنگی درآمده است و تعداد زیادی هنوز با این باورها و انجام کارهای خاص آن به آرامش رسیدهاند و میرسند، به عنوان مثال روشن کردن شمع برای برآورده شدن حاجت در مکان خاص به نام سقاخانه در ساعت مشخص هنوز رواج دارد، نوشتن عریضه و انداختن آن در مکانهای مقدس، نمونههایی از این باورها است که مردم با آن زندگی میکنند.
صدری با اشاره به باورهای مردم شهرضا، گفت: در فرهنگ مردم شهرضا نیز ما شاهد باورهایی هستیم که مردم با آنها روابط اجتماعی خود را تنظیم میکنند و براساس آن به کسب درآمد با کارهای روزانه میپردازند. باورهای اجتماعی در طبقههای مختلف متفاوت است و هر چه سطح سواد و اندیشه افراد بالاتر باشد باورهای خرافی و غیر منطقی کمتر دیده میشود، آنچه مسلم است این است که نسل جدید و مردم امروز شهرضا بسیاری از این باورها را کنار گذاشتهاند اما بعضی همچنان به رعایت و نگهداری این قانونهای نانوشته پایبند هستند.
به طور کلی باورهای مردم شهرضا در دو حیطه میتوان بررسی کرد: گروه اول باورهایی که از نظر جلوه و اعمال جزو باورهای مثبت و ارزنده فرهنگ هستند مانند: توجه به امور معنوی و توسل برای برآورده شدن حاجت، طلب خیر و برکت هنگام خرید و فروش، خودداری از قطع درخت توت. گروه دوم باورهایی که گاه چندان مثبت و پسندیده نیست.باورهای نورانیبا توجه به اینکه شهرضا شهری مذهبی است، نذر پختن در بین مردم بسیار رواج دارد.
هر یک از این نذرها به مناسبت خاص میپزند و برای آن اهمیت خاصی قائل هستند. «پشت کردن به نذر» را خوش یمن نمیدانند و عقیده دارند که «اَک» آن را خواهند خورد بنابراین در بعضی خانوادهها پختن نذر به عنوان ارث حفظ شده و نسل به نسل منتقل شده است.
سمنو مهمترین نذر مردم شهرضاست که با آداب خاص پخته میشود این نذر بسیار محترم است و پختن آن یک شبانه روز طول میکشد. اعتقاد و باور مردم به پختن این نذر بسیار محکم است و آن را برای خرید خانه، وسیله کار، تولد فرزند، رفع بیماری میپزند و در بعضی خانوادهها با شور و حال خاص موروثی است و به عنوان یک میراث معنوی آن را حفظ کردهاند.
از کاچی هفتدختری تا مشکلگشا شله زرد: این نذر به نام نذر «امام حسین(ع)» معروف است به همین جهت بیشتر در ماههای محرم و صفر به ویژه در بیست و هشتم صفر آن را میپزند. مواد آن برنج، شکر و زعفران است. پس از سمنو با قداستترین نذر است.
کاچی پنج تن: این نذر را به نیت پنج تن آل عبا برای برآورد حاجتها میپزند. بسیار عزیر و مقدس است و زنان در پختن آن شرکت دارند، خوردن با انگشت را ثواب میدانند.
کاچی هفت دختری (بیبی حور، بیبی نور): نذری است کاملاً زنانه که فقط سهشنبه پخته میشود. برای رسیدن به حاجت باید سه بار پخته شود. دو هفته متوالی نذرشان را ادا میکنند و سومین کاچی را گرو نگه میدارند هنگامی که حاجتشان برآورده شد نذر سوم را میپزند و نذر خود را ادا میکنند. برای پختن این نذر هفت دختر بچه باید حضور داشته باشند. موقع پختن کاچی روی در دیگ آینه، قرآن، شمع، سرمه و نقل میگذارند. این کاچی را نباید آسمان ببیند، پسر و زن آبستن ببینند و بخورند.
نذر مشکلگشا: نذری است که بیشتر در معابر عمومی ادا میشود. چند پنجشنبه نماز حاجت میخواندند و آجیل را که شامل انجیر و کشمش و سنجد و نخودچی بود در کوچهها و معابر عمومی توزیع میکردند امروز نذر مشگلگشا اغلب شکلات است. این نذر نیز برای رفع گرفتاری و برآورده شدن حاجتها به نیت حضرت حضرت علی (ع) داده میشود.
